Le temps retrouvé
cinemadebalie ism SLAA
Author: redactie redactie
Raul Ruiz, Frankrijk/Italië/Portugal, 1999, 35mm, kleur, 162’, Fr. gespr., Ned. Ond.<BR><BR>Met zijn adaptatie van het laatste deel van Marcel Prousts À la recherche du temps perdu heeft Raoul Ruiz een eigenzinnige literatuurverfilming afgeleverd, vertolkt door een all star-cast. LE TEMPS RETROUVÉ is een filmisch mozaïek geworden, waarvan het fragmentarische en grillige karakter recht doet aan Prousts niet- chronologische vertelstructuur.
Tot op heden hebben slechts enkele filmmakers zich gewaagd aan de verfilming van Marcel Prousts breed uitwaaierende vertelling over de werking van het geheugen en het oproepen van het verleden. Grootheden als Luchino Visconti en Joseph L osey beten hun tanden stuk op de gelaagde complexiteit van Le temps retrouvé, het laatste deel van À la recherche du temps perdu. Eén van de weinigen die een Proust-verfilming tot een goed einde wist te brengen was Volker Schlöndorff met UN AMOUR DE SWANN (1983), waarin de regisseur een op zichzelf staande episode uit de roman (Du coté de chez Swann) tot uitgangspunt nam.<BR><BR>
Ook Raoul Ruiz heeft zich beperkt tot een aflevering uit Prousts vijftiendelige ‘roman fleuve’
(1913 – 1922). De regisseur neemt het publiek mee in een niet- chronologisch verhaal, dat start waar de roman ophoudt. LE TEMPS RETROUVÉ (met all star-cast Catherine Deneuve, John Malkovich en Emmanuelle Béart) begint in 1922, het jaar van Prousts dood, en blikt dan terug in de tijd. Vanaf zijn ziekbed dicteert de astmatische schrijver romanpassages aan zijn huishoudster Céleste. ‘Marcel’ (gespeeld door de onbekende Marcello Mazzarella, voice-over van theater- en filmregisseur Patrice Chéreau) haalt herinneringen op die niet altijd samenvallen met de werkelijkheid: bestaande personages vermengen zich met aan het schrijversbrein ontsproten fictieve figuren en gebeurtenissen. Via Marcels associatief stromende gedachten beleven we de verloren onschuld van zijn jeugd in Combray, de vakanties aan de Normandische kust en de wereld van de Parijse literaire salons. Het drama van de Eerste Wereldoorlog, dat wordt afgeschilderd als een welkome onderbreking van het eentonige salonleven, wordt in Marcels herinnering door de Parijse beau monde tot een komische farce gedegradeerd. Heden en verleden, feit en fictie, vergeten en herinnerde voorvallen overlappen elkaar en vervloeien onopgemerkt in een continue stroom van gebeurtenissen.<BR><BR>
Met LE TEMPS RETROUVÉ is Ruiz er wonderwel in geslaagd een filmisch equivalent te realiseren van Prousts literaire werk. Diens complexe vertelling werd door een vloeiende cameravoering in een inventieve mise-en-scène overtuigend vertaald naar de wereld van de cinema.<BR><BR>
De uit Chili afkomstige Raoul Ruiz (1941) is al dertig jaar actief als regisseur. Sinds de militaire coup in Chili in 1973 woont en werkt hij in Frankrijk. Bij het grote publiek verwierf Ruiz bekendheid met TROIS VIES ET UNE SEULE MORT (1995), met Marcello Mastroianni in de hoofdrol, en GÉNÉALOGIES D’UN CRIME (1996). LE TEMPS RETROUVÉ werd geselecteerd voor het hoofdprogramma van het filmfestival van Cannes 1999.