next 5 minutes :: festival of tactical media

K. Schippers en de liefde - Programma overzicht

…“Die extreme aandacht voor alles wat beweegt zal ook van het publiek worden gevraagd.”… Speelfilms, cartoons, documentaires, klassiekers, jazz en experimentele films: K. Schippers programmeert van zaterdag 18 op zondag 19 september de liefde in debalie , in drie zalen van elk 24 uur. Althans, dat is het vertrekpunt. De schrijver en begenadigd filmliefhebber voorziet de eindeloze reeks bewegende beelden die hij van jongs af heeft gezien van eigen associatieve betekenissen. Tederheid gaat over in begeerte, aandacht wordt bezetenheid en soms kom je heel dicht bij het onbereikbare en de vernielzucht.
K. Schippers en de liefde - een flirt van 72 uur Net als het hoogst onzeker wordt of we De dief van Bagdad (1940) wel te pakken kunnen krijgen, schiet me een jongen in een woestijn te binnen. Hij zit bij een auto. Vliegen landen op z'n gezicht. Hij slaat ze met een vermoeide arm weg. Daar heb je ze weer. Hij krijgt ze maar niet van z'n voorhoofd, z'n wangen.Meer is er van de film in m'n herinnering niet overgebleven. Wel de titel, Nicht mehr fliehen (l955) van Herbert Vesely, een Oostenrijker, ooit in het Filmmuseum gezien. Het woord ´fliehen' staat vast niet alleen voor vliegen, denk ik, ook voor vluchten, ergens niet meer weg kunnen komen.De jongen met de vliegen verliet me niet. Jaren na de film spookte hij nog in m'n gedachten. Niet scherp, maar aangevreten, gerafeld, met hier en daar een heldere plek. Als het beeld opdook, zag hij er steeds anders uit, zo ver ik me de eerdere keren tenminste nog kon herinneren.Peter Groeneveld belt me op, hij heeft De dief van Bagdad! Het ging ten slotte heel eenvoudig. En ik dacht nog wel dat de blikken in een kaduke loods op een heuvel van een Engels Bruintje Beer-landschap of op een andere onbereikbare plek zouden blijven steken. Hij heeft ook twee niet eerder vertoonde films van de Indische Nederlander Lionel Cocheret opgespoord, uit de jaren veertig.Nu is de jongen met de vliegen aan de beurt, die mag niet ontbreken. Het lukt eerst niet, ineens schemert hij aan een verre horizon, en waarachtig, we krijgen een kopie.In de minuten voordat het scherm in de kleine zaal van De Balie wordt gevuld, vrees ik dat het oerbeeld van de jongen niet zal kloppen. Misschien heb ik de vrachtauto en ook de woestijn er zelf aan toegevoegd. Zoiets gebeurt vaker en je weet niet waarom en al helemaal niet hoe zo'n uitbreiding plaats vindt.Een vrouw met een reusachtige zonnebril loopt het beeld in. Zwarte glazen. Een hoofddoek. Ik herken haar meteen, iets te veel gezegd voor iemand aan wie je nooit meer hebt gedacht.De hitte slaat van het doek af, zo was het de eerste keer ook. Een woestijn is het net niet, eerder een reusachtig veld van de kleinste scherven. Een fabriek waar serviezen worden gemaakt heeft in één keer de hele voorraad vernietigd en tot de horizon weg gewalst.Daar zit de jongen, de vliegen dicht bij hem, hij slaat ze weg. Hij kijkt er gelaten bij. Er wordt iets verjaagd, dat wel, maar tegelijkertijd komen er alweer andere vliegen, die zich van de arm niets aantrekken.Ik heb geen herinnering meer nodig, sta oog in oog met de jongen, met hoe ik hem ooit voor het eerst heb gezien.In de Boy Meets Girl Stories (2004) van Mark de Cloe zit een film van ruim een minuut, die Herinnering heet. Het programma in de grote zaal wordt ermee geopend. Je ziet een vrouw in een kamer, op verschillende plekken, achter elkaar. Ze kijkt je aan, poetst haar tanden, verdwijnt. In een hoek staat een rommelig bed.Nu ik dit schrijf, zonder de film te zien, is het niet eenvoudig de vrouw op te roepen. Haar bewegingen maken geen deel uit van een overzichtelijk verhaal. Weglopen, ze bedenkt zich, doet een paar passen terug, de aandacht van De Cloe voor het geringste is groot. En juist deze ogenblikken wil hij niet verloren laten gaan. ´Dit gaat een herinnering worden, dit gaat niet voorbij', hoor je een man zeggen, je ziet hem niet.Wat gebeurt er nu precies? Ik heb De Cloe's film Herinnering genoemd, de lichtste vergissing. De goede naam is Herinneren en zo vergis je je ook in de finesses van haar bewegingen.Ze pakt iets van het bed, als ik het goed heb, gooit het in de prullenbak, een envelop of zo. Ze neemt een paar trekjes van een sigaret en zet heel kort een pruik op, van korte blonde krullen. ´Het geheugen wordt aangesproken, de toekomstige herinnering dient zich aan', zegt de onzichtbare man, alsof hij zelf kan beslissen wat er uit de stroom van voorvallen bewaard zal blijven.De aandacht van De Cloe is in die minuut tot het uiterste opgevoerd en dat mag je misschien liefde noemen, of, beter nog, bezetenheid.Liefde, uitgebreid tot aandacht, bezetenheid. Nu zindert het van de mogelijkheden. Wat is een voorval, hoe zit het toch in elkaar? Zou het in de mooiste films steeds weer door aandacht/liefde en al hun varianten worden veroorzaakt en zou de herinnering jaren later nog door die bezetenheid worden gevoed?We krijgen een film van een uur over staaldraad dat, eenmaal gesplitst, de allure heeft van een sprookje uit de duizend-en-één-nacht. De aandacht voor dat stuk draad doet niet onder voor de onmogelijke liefde tussen twee vrouwen in Kissing Jessica Stein (2002) of tussen de kinderen in Jeux interdits (l952), die nog te jong lijken om echt iets op het bestaan te veroveren en dat, met moed voor het onbekende, toch doen.´We moeten proberen om in die 72 uur (drie projectiezalen à 24 uur) te laten zien hoe scherp de aandacht binnen de liefde kan zijn', schrijf ik aan Chris Keulemans, die samen met Nicole Willemse, Peter Groeneveld en Peter van Hoof aan deze flirt heeft gewerkt. ´Niemand heeft een volledig overzicht. Iedereen zal een keuze moeten maken, als in een stad, met haar vele verlokkingen.'Zo groeit een programma, dat je kunt vergelijken met de verschillende genres in de literatuur: speelfilm (roman), documentaire (essay) en de soms uiterst korte film (gedicht), met vele overlappingen tussen de drie, onvermengd komen ze niet vaak voor. We ontdekken meer, muziek, van de rumba tot een citer-deuntje, cartoons, slapstick, Andy Warhols vrienden die elkaar kussen, een man een vrouw, een vrouw een vrouw, een man een man.Dit etmaal botsen de meest uiteenlopende beelden op elkaar. Suzy Blok en Merce Cunningham dansen, rode ballonnen zweven naar de blauwe lucht, Bert Schierbeek en Gerrit Kol zijn met elkaar in gesprek. Bill Murray, Louise Brooks, Doris Day, Rifka Lodeizen, Thekla Reuten en een verliefde wolf, ze zoeken hun zaal in De Balie.Wat gebeurt daar? Een val van Bas Jan Ader gaat over in de dansende strandvogels van Cunningham. De tenorsaxofonist Ben Webster leidt je, midden in de nacht, naar Simone Signoret, van wie je het gezicht zeven jaar jonger ziet worden. Even later, nadat een camera voor acteur heeft gespeeld, maak je kennis met het verborgen oeuvre van de schrijver Georges Perec.Perec, de man van De verdwijning, de roman zonder e, heeft ook films gemaakt, over Ellis Island en over de verstopplekken uit z'n jeugd. De Amerikaanse beeldend kunstenaar Joseph Cornell was net zo bezeten van film, of hij nu een blik met onbekende inhoud bij een uitdragerij kocht of zelf de opnamen leidde, 't hoorde voor hem bij z'n doosjes en kasten. Zeven jaar geleden, bij The Lost Weekend, werd er voor de korte film geput uit de collectie Montevideo, waar de films van beeldende kunstenaars worden beheerd. Dit keer kunnen we ons voordeel doen met de Filmbank en het boek mm2. Die twee hebben de experimenten van Nederlandse filmers voor het eerst toegankelijk gemaakt.Kijk, Lonnie van Brummelen rent weg van de camera, naar een bosrand of een gebouw. Ze verdwijnt op het dak van een bioscoop. In China filmt Gerard Holthuis Boeings, vlak boven de daken van Hong Kong.Bij Joost Rekveld zie je wat er gebeurt, als het licht niet wordt vervormd door een lens, maar de emulsie regelrecht betast.Het werk van Van Brummelen, Holthuis en Rekveld wordt tot de experimentele film gerekend en de films van Man Ray en Andy Warhol tot de beeldende kunst. Dat onderscheid wordt dit etmaal niet gemaakt. De proeven van de vijf filmers zijn sterk met elkaar verwant. De mentaliteit om van alles te proberen is hetzelfde.Emmet Ray en Hoagy Carmichael, je hoort ze spelen in de kleine zaal, waar de geheimen van de Anna-bonbon worden onthuld, een liefdesverklaring aan een banketbakkerij. Er wordt in verschillende zalen geflirt met drie cineasten, die net zijn afgestudeerd aan de Rietveld Academie. Tachtig jaar na Sherlock jr. (l924), de oudste film in het programma, zetten Julia Kaiser, Anja Masling en Nam van Nguyen het werk van Buster Keaton voort, met films, die zowel vindingrijk als geestig zijn.Welke bewegende beelden zullen dit keer nooit meer worden vergeten? Op de komende bladzijden staat het aanbod, het is klaar voor je herinnering. Een kat, opgemaakt als een vrouw, een lichtval in Saigon, een zaadje dat in kleur een ei bevrucht, een schouder, of een vrouw die met zoveel liefde in een supermarkt heeft gewerkt.Ik gok op een tango, een rode schoen, kijk zelf maar. Alles staat op het punt uiteen te vallen, zeker in l947, Dedée d´Anvers. Een krul in een zoutmeer, misschien verschijnt die later nog in je dromen, de grond op zoveel continenten, een man met een te lange hoed.De begrafenis van een camera, I'm Forever Blowing Bubbles, je kijkt naar wat je zal vergeten, of onthoud je het opschrijfboekje, zoek geraakt op een trottoir van Manhattan. De ochtend die zich eeuwig herhaalt, dat kan ook, wegrennende schaduw in een Weense straat, spiegelbeeld zonder spiegel, een verdronken leraar klimt weer levend uit een vol bad. Of de jongen, door vliegen omgeven, hij krijgt ze maar niet weg.Nee, Nicht mehr fliehen zit niet in dit programma. Het is niet waarschijnlijk dat iemand anders de film deze maand zal huren. En toch is de prijs voor een eenmalige vertoning zo hoog, dat we er vanaf zagen. Vesely is een bezetene, dat werd me duidelijk, toen ik de film die middag op proef in De Balie zag. Het existentialisme, Albert Camus, de koude oorlog, je kunt er van alles bij halen om de film te verklaren. De jongen, in het uitgeholde landschap, heeft geen enkele verklaring nodig. Het scherpste ogenblik, dat heeft hij van Vesely meegekregen.De film rust opnieuw in een Duits archief. Weer dat ene beeld van de jongen, dat blijft me bij. Met de vliegen. En nu ook de vrouw met de hoofddoek. En een zonnebril. Programma Zaterdag 18 september 20.00 uur tot zondag 19 september 20.00 uur 2004Alle films worden vertoond in de oorspronkelijke taal, tenzij anders vermeld. Na elk blok is er een pauze.Wijzigingen in het programma voorbehouden. Grote zaal 20.00 uur Herinneren regie: Mark de Cloe, NL, 2003, 2', z/w, video. Met: Mariken van den Brink. Kun je zelf iets besluiten over je komende herinneringen.<a href="http://www.boymeetsgirlstories.com/">www.boymeetsgirlstories.com</a>Mit Haut und Haar regie: Anja Masling, NL, 2004, 5', kleur, video De verkoop in een supermarkt. Pop art denk je. Andy Warhol schiet je ook te binnen. Dan neemt het verhaal van Masling een wending die niemand zal verwachten. Voor deze film kreeg ze de TENT Academy Award 2004, voor de beste video van een eindexamenstudent.La pièce regie: Ger van Elk, NL, 1971, 7', kleur, 16mm Een blokje hout wordt wit geschilderd op de kruising der winden. Daar is nauwelijks stof.Shoulder regie: Andy Warhol, USA, 1964, 4', z/w, geen geluid, 16mm De schouder van Lucinda Childs.Laughter in the Rosary regie: Henri Plaat, NL, 1973, 11', z/w en kleur, 16mm Twee jonge schoolvriendinnen leven zich uit als parmantige dametjes, in een sfeer van vroege jazz. Elders mijmert een travestiet, zich niets aantrekkend van de rumbamuziek en de spaghetti die op hem neerdaalt. Gedrieën zijn ze niet wie ze zijn, doen zichzelf voor als een ander: de verborgenheid bij uitstek. Zo ontstaat een wonderlijke verzameling beelden, in willekeurige volgorde zonder noodzaak achter elkaar gezet, zonder duidelijke overgangen en met muziek die de verbrokkeling alleen maar versterkt. (NW)Harry's première regie: Julia Kaiser, NL, 2004, 13', kleur, 35mm. Choreografie: Lonneke van Leth; muziek: Eef van Breen. Met o.a. Julia Durkowiak, Tim Kraushaar, Stein Fluijt. De operateur van een bioscoop raakt verstrikt in z'n eigen liefde voor het popcornmeisje. De film, die hij moet vertonen, glijdt over de trappen, dringt de zaal binnen en brandt ten slotte door, compleet met het fraai uitgedoste popcornmeisje, zo hevig is de passie. Julia Kaiser verandert met een prachtig lied het alledaagse leven in een musical. Met een groepsafdaling over een brede trap, die aan de Ziegfield Follies doet denken.Sherlock jr. regie: Buster Keaton, USA, 1924, 57', z/w, geen geluid, 16mm. Met o.a. Kathryn McGuire, Buster Keaton. Keaton als operateur in een bioscoop. Hij wil privé-detective worden. Z'n dromen zie je op het filmscherm en zo kan hij ook zelf de film ingaan, die hij op het doek projecteert. Zestig jaar later deed Woody Allen in The Purple Rose of Caïro ongeveer hetzelfde. De mooiste scène speelt zich af in de bioscoop. Keaton wil z'n geliefde kussen, hij weet niet hoe. Dan krijgt hij een idee: hij kijkt naar het doek, waar zich net een liefdesscène afspeelt. En nu bootst hij de man op het doek na, eindelijk weet hij hoe het moet. 22.15 uur Boy Meets Girl Stories Mark de Cloe heeft in z'n Boy Meets Girls Stories nu al meer dan dertig verhalen ondergebracht. Het zijn miniaturen van een paar minuten. De toon is verrukkelijk licht en de regisseur heeft een groot gevoel voor de bewegingen en de gelaatsexpressies van z'n acteurs. Hij leidt je naar de opperste vreugde, de twijfels, het onverwachte en het sleetse van de liefde. In dit etmaal geven we - proudly - een indruk van z'n talent om het meest voor de hand liggende voorval in een wonder te veranderen, van een aanraking tot het spel van handen op een tafel.Verdwalen regie: Mark de Cloe, NL, 2003, 3', kleur, video. Met: Rifka Lodeizen, Patrick Martens. Plotseling zie je iemand die je wel kent, op de fiets.Hoe ziet ze er ook al weer uit? regie: Mark de Cloe, NL, 2003, 2', kleur, video. Met: Cyrille Carreon, Cystine Carreon. Is het mogelijk om in je gedachten een gezicht op te roepen.Tederheid regie: Mark de Cloe, NL, 2003, 3', kleur, video. Met: Dragan Bakema, Lore Dijkman. Kun je iemand met bed en al uit de zon trekken.Aanrakingen regie: Mark de Cloe, NL, 2004, 3', kleur, video. Met: Caro Lenssen, Chris van Oers. Een nek met in de verte flatgebouwen.Feest regie: Mark de Cloe, NL, 2003, 4', kleur, video. Met: Thekla Reuten, Jeroen Spitzenbergen. Een man en een vrouw moeten naar een feest. Hun gescheiden voorbereidingen.<a href="http://www.boymeetsgirlstories.com/">www.boymeetsgirlstories.com</a>Swing Shift regie: Tex Avery, USA, 1945, 7', kleur, 16mm Verliefde wolf probeert aan z'n schoonmoeder te ontkomen.Les diaboliques regie: Henri-Georges Clouzot, F, 1954, 107', z/w, Engels ondertiteld, 35mm. Met o.a. Simone Signoret, Vera Clouzot, Paul Meurisse. Signoret en Clouzot als leraressen die samen de directeur, Vera's man, om zeep proberen te helpen. Vooral de drieëndertigjarige Signoret is daarin buitengewoon doortastend. 'Bewaar het geheim van Les diaboliques', luidde de slagzin op het affiche bij de Nederlandse première in 1954.00.40 uur Emak Bakia regie: Man Ray, F, 1926, 17', z/w, geen geluid, video. Met o.a. Rose Wheeler, Kiki de Montparnasse en Jacques Rigaut. Het plezier van 'alle mogelijkheden'. Een kudde schapen, een charlestondansje, het opgooien van de camera en dan maar kijken wat er van komt. Zonnebaden, een reeks puntboorden, die door de schrijver Jacques Rigaut worden verscheurd, ogen op oogleden geschilderd, een nachtclub. Alles kan, alles mag, ongeveer zoals beelden zonder verband in je hoofd opduiken.Alt & tenor regie: Gjon Mili, USA, 1950, 4', z/w, video. Met Coleman Hawkins, Charlie Parker. Zeldzame opname van Jazz at the Philharmonic. Hawkins (tenorsax) en Parker (altsax), met Hank Jones (piano), Ray Brown (bas) en Buddy Rich (slagwerk). Ze spelen Ballade en Celebrity, composities van Parker. Hij maakt een gebaar van ´hoor hem', als hij naar Hawkins luistert.The Cat Concerto regie: Bill Hanna & Joe Barbera, USA, 1946, 8', kleur, 16mm In het concertgebouw heeft Tom succes met zijn uitvoering van de Hongaarse Rhapsodie nr. 2 van Franz Liszt. Jerry verandert het stuk in een populair deuntje, tot razernij van Tom.The Truman Show regie: Peter Weir, USA, 1998, 99', kleur, Nederlands ondertiteld, 35mm. Met o.a. Jim Carrey, Laura Linney, Noah Emmerich, Natascha McElhone, Ed Harris. Carrey merkt pas laat dat z'n hele leven voor een soap in scène wordt gezet - tot hij in een zeilboot op een kunstmatig meer vaart en de hemel scheurt.03.10 Armando regie: Maartje Seyferth en Victor Nieuwenhuijs, NL, 1990, 20', kleur, 16mm In deze in Duitsland opgenomen film zie of hoor je facetten van één en hetzelfde verhaal, dat nooit openlijk tot uitdrukking wordt gebracht. Armando zinspeelt er op, zonder alle details prijs te geven. Hij mikt op een abstractie, waaraan zijn persoonlijke belevenissen ondergeschikt worden gemaakt. Zo kan het verhaal gelden voor iedereen. Je kunt hem het best zelf aan het woord laten.'Het landschap is iets kwijt, lijkt het. Ik weet wel beter. Het landschap wacht gewoon tot er weer iets gebeuren gaat, wat dan ook. En het voelt zich daar wel bij. Ik vind dat de natuur zich erg laat ringeloren door de mens.' (uit De straat en het struikgewas)A Matter of Life and Death regie: Powell & Pressburger, GB, 1946, 104', z/w en kleur, 35mm. Met o.a. Kim Hunter, David Niven, Raymond Massey, Robert Coote, Richard Attenborough. Een verongelukte piloot (David Niven) krijgt de kans om voor een hemels gerecht z´n leven te bepleiten: hij is net verliefd. Jack Cardiff was de vaste cameraman van Powell en Pressburger. Hij heeft de hemel in zwart-wit en de aarde in kleur gefotografeerd. ´Het waren bijzondere jaren,' zei hij op 1 april 2004 tegen De Volkskrant, ´waarin innovatie werd toegejuicht en experimenten iedereen een kriebel bezorgden.'05.35 Spiral Jetty regie: Robert Smithson, USA, l970, 32', kleur, 16mm Robert Smithson werkte het liefst op oneindige vlaktes. In 1970 bouwde hij van stenen en modder een Spiral Jetty, een pier in de vorm van een reusachtige spiraal, die zich een zoutmeer in slingert. Je ziet hoe de Spiral Jetty in Utah ontstaat. Smithson loopt zelf over de spiraal. Hij holt een beetje schutterig, valt bijna, alsof hij aan de langs zeilende schaduw van de helikopter wil ontkomen. De spiraal zakte in de jaren na de film weg in het water. Door de grote droogte in Utah is hij nu weer tevoorschijn gekomen. De ruwe stenen zijn door glinsterende zoutkristallen bedekt. In l973 wilde Smithson vanuit de lucht foto's maken van een werk in wording, bij Amarillo, Texas. Het sportvliegtuig sloeg te pletter tegen de grond.<a href="http://www.robertsmithson.com/earthworks/spiral_jetty.htm">www.robertsmithson.com/earthworks/spiral_jetty.htm</a>Zwaarbewaakte treinen regie: Jiøí Menzel, T, 1966, 92', z/w, Engels ondertiteld, 16mm. Met o.a. Nadezda Gajerova, Vaclav Neckar, Vladimir Valenta, Jiøí Menzel. Het is stil die nacht, in het Tsjechische stationsgebouw. Een jonge vrouw zit bij het telegraaftoestel. Telegrammen komen er niet. In die stilte gaat ze in op de avances van een oudere collega. Hij legt haar op een tafel, ontkleedt haar, pakt een stempel, beademt de verse inkt en drukt de stempel op haar huid, diverse malen, alsof ze een postpakket is. Ze blijft liggen, komt niet in verzet.08.00 Our Wife regie: James W. Horne, USA, 1931, 20', z/w, 16mm. Met o.a. Babe London, James Finlayson, Ben Turpin, Stan Laurel en Oliver Hardy. Oliver Hardy schaakt een te dikke geliefde. Ze komen hun autootje niet in. Ben Turpin, als de schele rechter, laat Stan en Ollie in het huwelijk treden.The Third Man regie: Carol Reed, GB, 1949, 104', z/w, Nederlands ondertiteld, 35mm. Met o.a. Alida Valli, Joseph Cotten, Orson Welles, Wilfrid Hyde-White, Paul Hörbiger. Een Amerikaanse schrijver probeert in het naoorlogse Wenen z'n vriend Harry Lime op te zoeken. Die handelt in aangelengde penicilline. De schrijver raakt verliefd op de vrouw van z'n vriend. Aan het eind wacht de schrijver op de vrouw. Hij staat op een kerkhof. Daar komt ze aan in de verte. Ze komt maar niet dichterbij. Van het Harry Lime Theme, op een citer gespeeld door Anton Karas, gaat een grote dreiging uit. Het klinkt of de citerspeler zelf in gevaar is, net als alle personen in de film.10.25 Up Hill and Down Dale regie: Henri Plaat, NL, 1990, 30', z/w en kleur, 16mm Beelden van de onwezenlijkste gebieden op aarde, de kleuren snijden door je ziel. De wind blaast door het azuurblauwe water van Griekenland, waait over rokende vulkanen en kale ijsvlakten van IJsland en door warme zandkleurige gebieden in Azië. Een moskee gaat uit. Bergen met sneeuwtoppen en op de voorgrond in de woestijn: droogte en kou gevangen in één shot. Een film vol uitbundigheid en soberheid tegelijk, overal en nergens opgenomen. En ineens is daar dat jongetje zonder voortanden. Alles en iedereen heeft zijn eigen kleuren, als een sfeertekening van de wereld.Groundhog Day regie: Harold Ramis, USA, 1993, 101', kleur, Nederlands ondertiteld, 35mm. Met o.a. Bill Murray, Andie MacDowell, Chris Elliott, Stephen Tobolowsky. Tv-verslaggever Bill Murray raakt gevangen in een krul van de tijd. Altijd is het dezelfde morgen en komt hij dezelfde mensen tegen, onder wie een verzekeringsagent met een hazengebit. Steeds moet hij weer live een verslag geven van de ´ground hog', een dier dat tegen de lente in een provinciestad tevoorschijn komt. Altijd dezelfde dag, altijd. 13.00 Looking at the other/desire regie: Julika Rudelius, Du, 2003, 3.30', kleur, geen geluid, video Tastende liefde. Een meisje en een jongen minnemallen wat met elkaar. Een andere jongen kijkt toe en je weet niet of hij een vriend is of een chaperonne.Bicycles regie: Shinkichi Tajiri, NL, 1960, 5', z/w, video ´De eerste film die ik in Amsterdam maakte was Bicycles. Ik kwam uit een vierwielige cultuur - in Amerika zijn fietsen voor kleine jongetjes. Wanneer je vijftien of zestien jaar oud wordt, ga je autorijden. Toen ik hier kwam zag ik al die kinderen en opa's en oma's op hun fiets. Het was heel opvallend voor een buitenlander.' (Tajiri in mm2)Vacas regie: Francien van Everdingen, NL, 1998, 3', kleur, 16mm Zo hebben de koeien nog nooit bewogen. In duikelend zwart-wit door het groenste gras.Little Tinker regie: Tex Avery, USA, 1948, 7', kleur, 16mm Een verliefd stinkdier. Hij probeert z'n voordeel te doen met een Frank Sinatra-nabootsing.Zazie dans le métro regie: Louis Malle, F, 1960, 92', kleur, Engels ondertiteld, 35mm. Met o.a. Cathérine Demongeot, Philippe Noiret, Annie Fratellini, Carla Marlier. Naar het boek van Raymond Queneau. Tienjarig meisje logeert bij haar oom in Parijs en wil de metro in. Die is dicht. Zazie beleeft de gekste avonturen en aan het eind komt haar moeder haar weer ophalen. 'Heb je je vermaakt.' ´Ging wel.' ´Ben je in de metro geweest.' ´Nee.' ´Wat heb je dan gedaan.' 'Ben ouder geworden.'15.10 Le ballon rouge regie: Albert Lamorisse, F, 1956, 34', kleur, 35mm. Met o.a. Pascal Lamorisse, Georges Sellier, Vladimir Popov, Sabine Lamorisse. 't Zit in de Franse klank van z'n naam, Albert Lamorisse, het stijgen en dalen van alle ballonnen, die kinderen hebben laten ontsnappen en die ze nu weer terugzien, kunnen nakijken en misschien zelfs veroveren, om ze opnieuw aan hun pols te binden.De Dief van Bagdad regie: Ludwig Berger, Tim Whelan, Michael Powell, GB, 1940, 106', kleur, Engels gesproken, 35mm. Met o.a. Sabu, Conrad Veidt, John Justin, June Duprez, Rex Ingram, Miles Malleson. Een sprookje uit de 1001 nacht, met een boze tovenaar, een geest-in-de-fles, vliegende tapijten, paarden steigerend in de lucht. In De dief van Bagdad kan alles. De film neemt kinderen ernstig door het mooiste te geven wat er is, aan kleur, beweging, spanning, vaart. Als je deze film als kind ziet, wil je altijd naar de bioscoop.17.50 Deli Commedia regie: Elliot Caplan & Merce Cunningham, USA, 1985, 18', kleur, video. Choreografie: Merce Cunningham. Dansers: Brenda Daniels, Frey Faust, Kristy Santimyer, Carol Teitelbaum, Bill Young. Met een introductie van Cunningham. Een eerbetoon aan de commedia dell'arte en de slapstick van Hollywood. De muziek van Pat Richter doet denken aan een piano bij de zwijgende film. Tango, lindy hop, visuele grappen, de vreemdste bewegingen kom je in deze dans tegen. De camera was voor Cunningham een uitdaging. Door de close up en ook door de montage kon hij veel gedetailleerder werken dan op het toneel. #23.2 Book of Mirrors regie: Joost Rekveld, NL, 2002, 12', kleur, 35mm ´Deze film maakt deel uit van een cyclus van vijf´, zegt Joost Rekveld in het boek mm2. ´Daarvoor heb ik een apparaat gebouwd dat beelden maakt door licht direct te laten inwerken op de emulsie. Er zitten geen lenzen in het apparaat. Het idee was het licht door heel fijne spleetjes en kiertjes te laten sijpelen, zodat je door de strooiing van het licht allerlei visuele effecten krijgt.' ´Eerst moest ik proberen of dat überhaupt wel zou werken, dus liet ik het licht door een kiertje vallen en ging aan de andere kant kijken of er al iets te zien was. Vervolgens heb ik een soort optische bank gemaakt met rails, een lamp en allerlei verschillende apparaatjes met kiertjes die kunnen ronddraaien. Daarna was het een kwestie van veel uitproberen.'<a href="http://www.lumen.nu/rekveld/work/3a.html">www.lumen.nu/rekveld/work/3a.html</a>Kissing Jessica Stein regie: Charles-Herman Wurmfeld, USA, 2002, 97', kleur, Nederlands ondertiteld, 35mm. Met: Jennifer Westfeldt, Hesther Juergensen, Scott Cohen, Tovah Feldshuh. Westfeldt en Juergensen schreven het scenario. De film heeft iets van een screw ball-comedy. Woody Allen staat er ook niet ver vanaf. Westfeldt en Juergensen zijn venijniger. Ze kunnen geen man vinden, door een advertentie wel elkaar. Hun liefde begint, verloopt en ontstaat weer, niet één keer, maar diverse keren, of je in een minuut verliefd kan worden en dat vrijwel meteen weer kan verliezen. Gehinderd door zichzelf en hun omgeving weten ze niet wat te kiezen, wat ze moeten doen. Een onmogelijke liefde is het en die zijn altijd het mooist.Kleine zaal 20.00 Lost Book Found regie: Jem Cohen, USA, 1996, 37', kleur, video Een verkoper van hot dogs in New York, in een straat met veel discount stores. Opwaaiende kranten, wikkels, voedsel en andere weggegooide overbodigheden, de onderlaag die niet meer wordt bekeken. Hier krijgt de verkoper een opschrijfboekje van een vreemdeling, vol lijsten en notities, waarmee je misschien greep kunt krijgen op de oningedeelde stad. De slijterijen in de buurt, daar staan hun namen, de gekste dingen heeft de vreemdeling genoteerd. De verkoper raakt het boekje weer kwijt. Posters, uithangborden, zomaar wat losse cijfers, een paar woorden op een telefooncel. Misschien vertellen ze het verhaal van de stad, wordt wat hij zonder verband om zich heen ziet in een verloren opschrijfboekje bijeen gehouden.<a href="http://www.silcom.com/~dlp/aom/aom_lostbookfound.html">www.silcom.com/~dlp/aom/aom_lostbookfound.html</a><a href="http://www.vdb.org/smackn.acgi$tapedetail?LOSTBOOKFO">www.vdb.org/smackn.acgi$tapedetail?LOSTBOOKFO</a>F. Harmsen van Beek Samenstelling: Maurits Guepin, NL, 1989, 30', kleur, video Ze begint met het gedicht over haar poes. Dit zijn de eerste regels:'Goede morgen? Hemelse mevrouw Pingis U de zachte nacht bevallen hebben de on- deugende, geheimzinnige planten naar behorengegeurd en zijn hopelijk geen van uw overige zuigelingen aan de builenpest bezweken?' (…)En dan volgt een monoloog op diverse locaties, van de hak op de tak, geheel in de stijl van haar gedichten.Galina Oestvolskaja (uit de reeks Toonmeesters) regie: Cherry Duyns, NL, 1994, 60', kleur, video Deze Russische componiste leeft teruggetrokken in St. Petersburg. Samen met Reinbert de Leeuw brengt Duyns haar werk tot leven. Verklankte eenzaamheid. Het tegendeel van sentimentaliteit. Hard als marmer. Galina wil zich niet laten filmen. We zien haar alleen als ze de deur opendoet, in de gang, misschien een seconde of twaalf. Zo is ook haar muziek. Hoe intens je ook luistert, de kern blijft verborgen. 22.30 Ferdi regie: Shinkichi Tajiri, NL, 1955, 11', z/w, video Een portret van Tajiri's vrouw Ferdi, opgenomen in Parijs. Je ziet haar atelier waarin ze sieraden smeedt. Oorbellen, halskettingen, riemen, die aan vlinders en andere insecten doen denken. Pas later kwamen de grote insecten en de kleurige bloemen, die nog steeds worden onderschat. Ferdi en F. Harmsen van Beek waren met elkaar bevriend. Dat zie je ook aan wat ze hebben gemaakt. Tederheid vermengd met een baldadige fantasie.Courant d'air regie: Nora Martirosyan, Ar, 2003, 17', kleur, video. Met o.a. Anthony Avakian, Melanie Djamboulian en leden van het J.A.F. (Jeunesse Arménienne de France) de Marseille. Jongen in bed, bont, kammen en strijken, jongen overhemd, waaier, zijn het jeugdherinneringen of gebeurt het nu, dans, kinderen, schaduwen, speelgoedpaardje, glazen oorbellen, bloemen, planten, en de lichtste sensaties daartussen.Sweet and Lowdown regie: Woody Allen, USA, 1999, 95', kleur, Nederlands ondertiteld, 35mm. Met o.a. Sean Penn, Samantha Morton, Ben Duncan, Daniel Okrent. Sean Penn als Emmet Ray, een gitaarspeler in de twenties, de jazz age. ´I am only second to Django Reinhardt', zegt hij over zichzelf. Ray legt het aan met Hattie, een meisje dat wel kan horen maar niet spreken, gespeeld door Samantha Morton. Ze is dol op toetjes, eet bonbons en gebakjes, aan een stuk door. En niet eens dik! En dol op het bed. Als ze hebben geslapen, komt ze eruit, Ray speelt I'm Forever Blowing Bubbles. En dan kijkt ze zo grappig en gretig…00.50 Broken Fall (geometric) West-Kapelle Holland regie: Bas Jan Ader, NL, 1971, 2', z/w, geen geluid, 16mm Bas Jan Ader (1942-1975) probeerde in l975 van Cape Cod, Massachusetts naar Land's End, Engeland te zeilen. Sindsdien is hij vermist. Hij had grote belangstelling voor elke beweging. Dit is een van zijn oefeningen in vallen, in West-Kapelle, vier jaar voordat hij de Atlantische Oceaan probeerde over te steken.Beach Birds for Camera regie: Elliot Caplan, USA, 1993, 30', z/w en kleur, geluid, video. Choreografie: Merce Cunningham. Dansers: Karen Attix, Ellen Cornfield, Meg Harper, Catherine Kerr, Chris Komar, Robert Kovich, Bryner Mehl, Charles Moulton, Julie Roess-Smith, Valda Setterfield, George Titus. Met een introductie van Cunningham. ´Ik had drie dingen in gedachten', zegt hij. ´Vogels, mensen op het strand en vooral een rots aan de kust, die er steeds anders uitziet als je er omheen loopt, net of hij levend is. Dat waren mijn uitgangspunten voor Beach Birds.'<a href="http://www.merce.org/">www.merce.org</a>Jeux interdits regie: René Clement, F, 1952, 90', z/w, Engels ondertiteld, 35mm. Met o.a. Brigitte Fossey, Georges Poujouly, Lucien Hubert, Suzanne Courtal. Een boerenjongen van een jaar of tien en een weggevlucht meisje van een jaar of zes. Ze woont bij hem op de boerderij. Haar ouders zijn bij een bombardement omgekomen. Ongebroken is hun fantasie. Ze proberen hun eigen dierenkerkhof te maken.03.15 Big Ben regie: Johan van der Keuken, NL, 1967, 32', z/w, 16mm Ben Webster in Amsterdam, Van der Keukens mooiste documentaire. De gesprekken van de tenorsaxofonist met 'mrs. Hardloper', z'n hospita, in een huis met uitzicht op een stille straat, waar het altijd tien over half drie 's middags is.<a href="http://www.johanvanderkeuken.com/">www.johanvanderkeuken.com</a>Dédée de havenmeid regie: Yves Allégret, F, 1947, 100', z/w, Nederlands ondertiteld, 35mm. Met o.a. Simone Signoret, Bernard Blier, Marcel Dalio. Een van de eerste films van Simone Signoret. Ze is zesentwintig jaar en speelt een hoer die zich in Antwerpen wreekt op haar pooier. Haar lijf, haar dampende gezicht. De grote close ups, als ze met haar geliefde in bed ligt. De term Film Noir doet het zwartwitgrijze licht nog tekort.05.50 The Vipers regie: Shinkichi Tajiri, NL, 1955, 9', z/w, 16mm 'Een Afrikaanse vriend van me had een café en ik zag hem vaak. Hij had een grote waterpijp met hasj, maar ik hield meer van marihuana. Dus besloot ik een film te maken over het ritueel van mensen die samenwonen, een joint rollen, hem opsteken, high worden. We waren met z´n vieren: ik, m'n vrouw Ferdi en het Amerikaanse stel waarmee we samenwoonden. Ik verzon beelden die de verschillende mensen zouden hebben.' ´Er zit ook found footage in The Vipers waar ik erg van houd. Ik kende een plek op Montmartre waar je oude films kon huren voor een paar francs per week, blikken met tien minuten rollen filmjournaals.' (Tajiri in mm2)#3 regie: Joost Rekveld, NL, 1994, 4', kleur, geen geluid, 16mm ´Ik vind het belangrijk dat er dingen te zien zijn die niet hard naar jou roepen, maar waar je naartoe moet, waar je je voor moet openstellen, en waar een lossere manier van waarneming bij hoort. Ik heb het idee dat als dit soort films een maatschappelijke relevantie hebben, die vooral schuilt in de persoonlijke manier van kijken waartoe ze uitnodigen.' (Joost Rekveld in mm2)<a href="http://www.lumen.nu/rekveld/work/3a.html">www.lumen.nu/rekveld/work/3a.html</a>Dame in het meer regie: Robert Montgomery, USA, 1946, 103', z/w, 16mm. Met o.a. Robert Montgomery, Audrey Totter, Lloyd Nolan. De camera neemt het standpunt in van de hoofdpersoon, detective Philip Marlowe, gespeeld door Robert Montgomery. Je ziet Marlowe nooit. Je hoort hem alleen maar praten. De camera laat hem onzichtbaar bewegen.08.10 Récits d'Ellis Island - Histoires d'errance et d'espoir regie: Robert Bober & Georges Perec, F, 1979, 100', kleur, niet ondertiteld, 16mm In 1977 kreeg Georges Perec het verzoek van Robert Bober mee te werken aan een documentaire over Ellis Island. Het eiland werd van l894 tot l954 voor de immigratie gebruikt. Nu stonden de barakken en andere gebouwen er verkommerd bij. Ratten en vogels hadden er vrij spel. Dat wilde Bober verfilmen. De twee Fransen, van Pools-joodse afkomst, gingen in l977 voor onderzoek naar New York. Een jaar later werden de opnamen gemaakt. Die liepen uit in de film van twee delen. Voor Het eiland van tranen, deel I, schreef Perec een tekst, die door hem, voice over, wordt gelezen. Hij gebruikt lijstjes met vragen als ´Hoe heet u?, Bent u anarchist?, Heeft u hier vrienden?' Deel II heet Herinneringen. Perec praat, in het Engels, met Italianen, Polen, Russen, en andere Europeanen, die via Ellis Island Amerika zijn binnengekomen.<a href="http://www.kirjasto.sci.fi.perec.htm/">www.kirjasto.sci.fi.perec.htm</a>10.10 Je hebt 't of niet regie: Howard Hawks, USA, 1944, 100', z/w, 16mm. Met o.a. Lauren Bacall, Humphrey Bogart, Walter Brennan, Hoagy Carmichael. To Have and Have not was een van de lievelingsfilms van de Amerikaanse kunstenaar Joseph Cornell. Foto's van Bacall zitten soms in z'n kasten en doosjes, die hij vulde met de dingen die hij elke dag op z'n zwerftochten door New York vond. Het scenario, naar het gelijknamige boek van Hemingway, is van Jules Furthman en de schrijver William Faulkner. Lauren Bacall debuteert in de film. Ze was toen negentien jaar en speelt met Humphrey Bogart, denk aan de dialoog, 'You know how to whistle Steve, don't you... Just put your lips together and blow...' Het wordt altijd verkeerd geciteerd. Na de film trouwde ze met hem. In m'n herinnering zingt Bacall aan een stuk door, hees en sexy. Toen ik de film terugzag, hoorde ik dat ze hooguit anderhalve minuut zingt. Ze doet het zo goed, dat het zich in je geheugen uitbreidt.Rose Hobart regie: Joseph Cornell, USA, 1936-1939, 20', kleur, 16mm Cornell maakte zelf films. Ze zijn verwant met z'n dozen. In 1936 kocht hij bij een uitdragerij een kopie van East of Borneo, een b-film uit 1931, die toen al nergens meer werd vertoond. Rose Hobart is de hoofdrolspeelster. Wat deed Cornell met haar? Op z'n montagetafel verwijderde hij alle verbindende stukken, bijvoorbeeld een wandeling aan zee of een autorit over een weg. Zo hield hij alleen de scènes over waarin je Rose ziet, in close up, medium of in een totaal. Rose, een schnitt, en dan weer Rose, steeds een ander gezicht, andere kleding, andere bewegingen, schokkend tegen elkaar gesneden. Cornell verwijderde ook de dialoog en de rest van het geluid. Hij kocht op de markt een vrolijk Latijns-Amerikaans nummer, geschreven door Nestor Amaral, Belem Bayonne. Dat muziekje begeleidt de van elke overtollige handeling bevrijde Rose. Ze is aan het verhaal van East of Borneo ontkomen.Window Water Baby Moving regie: Stan Brakhage, USA, 1959,13', kleur, 16mm De filmer Stan Brakhage hielp Cornell soms bij films waarvoor wel opnamen moesten worden gemaakt. Hij deed het camerawerk. Op een dag, aan het eind van de jaren vijftig, liet hij Cornell een film zien, die hij pas had gemonteerd. Die heet Window Water Baby Moving en je ziet hoe Brakhage's vrouw bevalt van hun eerste kind. Cornell ontstak in grote woede en sprak twee jaar niet meer met Brakhage. Het was een schande dat z'n vriend zich aan dit onderwerp had gewaagd. Een bevalling is veel te heftig voor een medium zo puur als film.13.00 Docuzondag (<a href="http://www.docuzondag.nl/">www.docuzondag.nl</a>) Roodkapje verteld door 160 Nederlanders regie: Kees Hin, NL, 1976, 18', kleur, 35mm Het sprookje is in mootjes van zes, zeven seconden opgehakt. Er wordt door een verteller soms midden in een zin begonnen en ook geëindigd. Nergens het houvast van een hoofdletter of een punt. De gevoelige plaat regie: Kees Hin, NL, 1976, 60', kleur, geen geluid, 35mm Galerij van honderden portretten die de fotograaf Merkelbach, later geassisteerd door zijn dochter Mies, sinds het begin van de vorige eeuw tot in de jaren zestig maakte. Iedereen was welkom. De Amsterdamse middenstand, Duitse militairen, Canadezen. De Merkelbachs werkten in de koepelstudio boven op het Hirsch-gebouw, om de hoek van De Balie, tegenover Americain.14.40 Een dagje Holtkamp NL, 2000, 20', kleur, video Het leven in de banketbakkerij Holtkamp, aan de Vijzelgracht in Amsterdam. Je ziet o.a. hoe Apfelstrudel wordt gemaakt en je volgt de verschillende fases bij het ontstaan van de Anna-bonbon.Les lieux d'une fugue regie: Georges Perec, F, 1976, 42', kleur, niet ondertiteld, 16mm In l976 kreeg Georges Perec van de Franse televisie het verzoek een autobiografisch getinte film te maken. Hij dacht meteen aan Les lieux d´une fugue (Wegloopplekken), een ongepubliceerd verhaal, dat hij tien jaar eerder had geschreven. Het gaat over een jongen die wegloopt van huis, door allerlei straten van Parijs loopt, van alles meemaakt en ten slotte op een politiebureau terechtkomt. Perec wilde iets weglaten, als de letter e in zijn roman De verdwijning. Geen kind, geen acteurs, de plekken en de dingen zelf, dat moesten de hoofdrolspelers worden, een bank, een boom, een schooltas, een politiebureau. Hij is nog strenger te werk gegaan. Sommige stukken worden herhaald, als een motief in een stuk muziek. Perec was lid van Oilipo, de Franse werkplaats voor potentiële literatuur. Daar is elke tekst, door een grappige beperking, speels en wiskundig tegelijk.<a href="http://www.kirjasto.sci.fi/perec.htm">www.kirjasto.sci.fi/perec.htm</a>Hong Kong regie: Gerard Holthuis, NL, 1999, 13', z/w, 35mm Vliegtuigen boven de stad. De onaangetaste ruimte tussen romp en vleugels en de daken van de gebouwen. De grootste kwetsbaarheid verfilmd.Up at Down regie: Clara van Gool, NL, 2003, 30', kleur, video. Choreografie: Suzy Blok. Dansers: Kenneth Flak, Kelly Hirina, Eldridge Labinjo, Yukio Tomino. Van Gool verfilmde de theatervoorstelling Looking Up at Down van Suzy Blok. Samen schreven ze het scenario. Het is een choreografie waarin de passie voortdurend vlamt. Voeg daarbij de compositie van Alexander Balanescu, voor viool (Balanescu), accordeon (Miny Dekkers) en cello (Eduard van Regteren Altena), en je krijgt een grillig werkstuk, waarin film, dans en muziek geen genoeg van elkaar kunnen krijgen. Ze zwepen elkaar op tot een liefdestrio, of een voet nooit meer stil zal staan, geen klank nog rust krijgt, geen filmbeeld zonder vervolg mag blijven.Boy Meets Girl Stories Koppig vasthouden regie: Mark de Cloe, NL, 2003, 3', kleur, video. Met: Yasmijn Karhos, Jasper v/d Brink. Met z'n tweeën, alleen, gescheiden, of niet gescheiden, in bed.Ontmoeting regie: Mark de Cloe, NL, 2003, 3', kleur, video. Met: Judith Broersen, Damiën Hope, Maylin Landvreugd. Het drama van de handen.Alleen regie: Mark de Cloe, NL, 2004, 5', z/w, video. Met: Dragan Bakema, Maria Kraakman. Vogels, alleen maar vogels, als vertegenwoordigers van het hevigste gesprek.<a href="http://www.boymeetsgirlstories.com/">www.boymeetsgirlstories.com</a>17.00 Les mystères du chateau du Dé regie: Man Ray, F, 1929, 25', z/w, zonder geluid, video. Met o.a. Georges Auric, Marcel Raval, de gravin en de graaf de Noailles. De hoofdrolspeler is het huis dat Robert Mallet-Stevens op een heuvel bij Hyères in 1923 bouwde, in opdracht van de graaf en de gravin de Noailles. Het is een modernistische kolos met de vreemdste hoeken en gaten, zoals een uitgespaarde rechthoek in een tuinmuur, waardoor je een uitzicht hebt op de Rivièra. Man Ray filmde de acteurs met een doorzichtige kous over hun gezicht. Dobbelstenen bepalen de ontwikkeling van het verhaal, naar de regel van de dichter Mallarmé, ´een gooi van de dobbelsteen kan het toeval nooit uitschakelen'. Je ziet de gravin, in het zwembad, onder water, terwijl ze met drie sinaasappels jongleert. Ze kamde in het diepe ook haar haar. Ze kon vrij lang onder water blijven.Die Roten Schuhe regie: Julia Kaiser, NL, 2004, 5', kleur, 16mm Biljarten, dobbelen, drinken, gokken… Verkleed je als pop en ga die nachtclub in. Banjer er op rode schoentjes doorheen.The West (SFO) regie: Gerard Holthuis, NL, 2000, 11', z/w, 35mm Het lege landschap met cactussen, reusachtige groeisels en eenzame rotspartijen doet denken aan Coconino County, waar Krazy Kat achter Ignatz Mouse aanzit, in de strip van de Amerikaan George Herriman. Bij Holthuis merk je hoe de ruimte door huizen en gebouwen, in een schemerig licht, wordt beknot. Soms zie je in de verte, als een tegemoetkoming, de rand van een stad of een romantisch weggetje à la Chaplin. Nauwelijks mensen. De huizen en gebouwen weten niet wat ze met de ruimte aanmoeten. Ze zijn er min of meer toevallig neergezet.De kamer regie: Lionel Cocheret, F, 1946, 5', z/w, super 8. Met: Gertrude Blum. Een vrouw gaat naar haar hotel, het zesde verhaal uit de reeks Displacements (l945-1971) van Cocheret. Hij wil een eerbetoon brengen aan de plaatsen waarmee je het moet doen, die je niet meer kunt ontlopen.Two Tars regie: James Parrot, 1928, 21', z/w, 16mm. Met o.a. Ruby Blaine, Thelma Hill, Edgar Kennedy, Charlie Hall, Stan Laurel en Oliver Hardy. Twee matrozen pikken twee meisjes op. Ze rijden met hun veroveringen weg om verderf en paniek te zaaien in een file. Alle auto's gaan eraan, tot genoegen van de meisjes.Trois couleurs: rouge regie: Krzysztof Kieslowski, F, 1994, 95', kleur, Nederlands ondertiteld, 35mm. Met o.a. Irène Jacob, Jean-Louis Trintignant. Het lukt een gepensioneerde rechter een eigen jeugdliefde opnieuw tot leven te wekken, zonder dat hij er zelf in voorkomt. Hij schakelt en passant een jonge vriendin in. Ze heeft niets in de gaten. Kieslowski tovert. De rechter kijkt toe.<a href="http://www-personal.engin.umich.edu/~zbigniew/Kieslowski/kieslowski.html">http://www-personal.engin.umich.edu/~zbigniew/Kieslowski/kieslowski.html</a>Salon 20.00 Kiss regie: Andy Warhol, USA, 1963, 50', z/w, zonder geluid, 16mm Volgens Bob Colacello wilde Warhol met Kiss een wet van de Amerikaanse filmcensuur overtreden. Die bepaalde in de jaren zestig nog dat er in een film niet langer dan drie seconden mocht worden gekust. Kiss is een verzameling korte filmpjes, waarin steeds wordt gekust, een man een vrouw, een vrouw een vrouw, een man een man. Kiss en ook Couch (Salon, 16.10 uur) horen bij Warhols extreme herhalingen. Hij vermenigvuldigde in die tijd van alles. Jackie Kennedy, Elizabeth Taylor en Marilyn Monroe, de danser Merce Cunningham, maar ook een verkeersongeval, een blikje tomatensoep, de begrafenis van een gangster, een elektrische stoel of de Brillo Box.Sferen regie: Henri Plaat, NL, 1976, 22', kleur, 16mm en video. Met: Hans Scholze, Oey Tjeng Sit, Doris Politon, Jan de Hamer en Louise. Een verzameling losse scènes, opgebouwd uit fragmenten van het verleden. Een Egyptische bedelaar op een rollend plankje in Luxor. Een bejaarde vrouw in een bed, een veer daalt op haar neer. Om haar heen enkele dames, hun zwarte schoenen schuifelen over de vloer. Een veel jongere vrouw met voile en zwarte hoed heeft het door de telefoon over 'bitter lemons'. Een Duitse episode in Berlijn van een open deur, wit licht en een wegrijdende trein: de werkelijkheid doorsneden met droombeelden. (NW)De man achter het raam regie: Jonne Severijn, NL, 1983, 30', kleur, video Bert Schierbeek praat met Gerrit Krol over De man achter het raam, het boek van Krol waarin een robot tot leven komt. In z'n inleiding zegt Schierbeek dat aan Krols werk fikse kluiten Groningse aarde kleven. Twee in de provincie Groningen opgegroeide schrijvers over hun vak. Toen de film op de tv werd uitgezonden, was de kritiek niet van de lucht: een schrijver is geen interviewer. Men hoorde en zag niet dat Schierbeek Krol op scherp zette, met z'n directe vragen uit de praktijk.Paris - Saigon regie: Nam van Nguyen, NL, 2004, 26', kleur, Engels ondertiteld, 6mm, super 8 en video. Met o.a. Be Thanh, Nhat Nguyen, Hyun Joo Lee, Sifan Shao. Als Thanh vertrekt, gaat Nhat afscheid nemen en hij probeert niet te laat komen, ze zijn nog zo jong… Jaren later, in Parijs, vertrekt ze opnieuw. Heeft hij zich verslapen, de metro, hij rent en rent… ´Toch te laat', zegt hij, als hij haar ziet. 'Heb je ook eerder laten komen.'22.30 De vissenkom regie: Lionel Cocheret, F, 1947, 5', kleur, super 8. Met o.a. Sally McShann en de Domino Sisters. Deel elf uit de serie Displacements (l945-l971). Vissen in een grote kom krijgen onverwacht gezelschap.Alles over Eva regie: Joseph L. Mankiewicz, USA, 1950, 138', z/w, 16mm. Met o.a. Bette Davis, Ann Baxter, Marilyn Monroe, George Sanders. Davis is Margot Channing, een beroemde toneelspeelster in haar nadagen. Bitch onder de andere bitches. ´Fasten your seatbelts, this is going to be a bumpy night', zegt ze op een feest, een onsterfelijk geworden zin. Marilyn Monroe zit kort op een trap, als het liefje van de gewiekste toneelcriticus Allison Dewitt, gespeeld door George Sanders. Je hoort aan z'n stem dat hij niemand vertrouwt, geen actrice, geen krant, geen cocktail. Die stem zou hij later lenen aan Shere Khan, de aristocratische tijger in The Junglebook (l969).01.10 Een topdag in Harlem regie: Jean Bach, USA, 1994, 60', kleur, video In augustus l958 maakte Art Kane z'n eerste professionele foto. En het was meteen raak. Hij had een kleine zestig jazzmuzikanten zo gek weten te krijgen naar een Brownstone house in Harlem, New York te komen. Daar staan ze, op straat, Theloneous Monk, Charles Mingus en Gerry Mulligan, maar ook oudere musici als Bud Freeman, Henry Red Allen en Willie The Lion Smith. Jean Bach heeft van de foto een film gemaakt. Ze kon dat doen, omdat de bassist Milt Hinton en z'n vrouw Mona de fotosessie op acht millimeter, in kleur, hadden opgenomen. Bach zocht andere ooggetuigen van de foto op, van Dizzy Gillespie tot Sonny Rollins, van Marian McPartland tot Art Blakey. De geschiedenis van de jazz, in één film samengeperst.Duck Soup regie: Leo McCarey, USA, 1933, 70', kleur, 16mm. Met o.a. Margaret Dumont, Louis Calhern, the Marx Brothers. De vijfde film van de broers, met Groucho als Rufus T. Firefly, Harpo als Pinkie, Chico als Chicolini, en Zeppo als aangever van Groucho. Freedonia in oorlog met Sylvania. De scenarioschrijvers Kalmar en Ruby houden nauwelijks rekening met de strijd tussen de twee landen. Zo komt er ruimte voor andere gevechten, als tussen een pinda- en een limonadeverkoper (Chico en Edgar Kennedy). De mooiste scène - misschien wel van al hun films - speelt zich af bij een spiegel. Die is intussen allang gebroken. Dat doet er in deze wereld niet toe. Groucho zoekt Chico en ziet hem, aan de andere kant van de ontbrekende spiegel. Ze zijn hetzelfde gekleed, nachthemd, slaapmuts, bril, snor, wenkbrauwen. En nu probeert Groucho z'n spiegelbeeld een hak te zetten, door een gebaar te maken dat niet zo gauw kan worden nagedaan. Hier wordt de oorzakelijkheid opnieuw uitgevonden.03.40 Shanghai-rumba from Cuba regie: Henri Plaat, NL, 1991, 14', kleur, 16mm Impressie van het stadsleven in Havanna, Santiago op Cuba. De camera glijdt langs straten, gebouwen, daken, mensen voor hun galerijen, en oude auto's. De niet onderhouden, nog steeds verfijnde Jugendstil, dof geworden maar vrolijk gebleven. Een fascinatie voor kleur en abstractie in de architectuur van vergankelijke steden. Met als doel het willen vastleggen van situaties die snel zullen verdwijnen, onherroepelijk bij verandering van bewind. (NW)De doos van Pandora regie: G.W. Pabst, Du, 1929, 104', z/w, geen geluid, Nederlandse tussentitels, 35mm. Met o.a. Louise Brooks, Alice Roberts, Fritz Kortner, Carl Goetz. De heldin eindigt in de armen van Jack the Ripper. Soms traag melodrama, maar groots gefilmd. Louise Brooks (zie De heilige van de horlogerie van W.F. Hermans) schittert, ´meer jaren zestig dan jaren twintig', schreef Kenneth Tynan. Pabst plukte haar uit Hollywood, uit de charleston, en stopte haar in Wedekinds verhaal, als de te mooie vrouw die haar ondergang tegemoet gaat. De film werd in Berlijn opgenomen. De meest Duitse acteurs komen regelrecht uit de negentiende eeuw, met een lange broeierige blik en zware bewegingen. Brooks trippelt met zwaaiende rok en op hoge hakken hoogst Amerikaans door het Duitse verderf.06.00 Cadavre exquis regie: Anna Abrahams, NL, 2004, 36', kleur, 16mm Dit jaar is het boek mm2 verschenen, met als ondertitel ´Experimentele film in Nederland vanaf 1960'. Er wordt een wereld ontsloten van tegendraads werk, dat bij de Filmbank, Vondelstraat 68/71, 1024 GK Amsterdam, kan worden gehuurd. Bij het boek hoort een dvd. In mm2 staat de volgende synopsis. ´Cadavre exquis documenteert het werk en de werkwijze van vijf onafhankelijke filmmakers in Nederland. Er wordt een beeld gegeven van de diversiteit binnen het experimentele filmen, met de verweerde droomlandschappen van Henri Plaat, abstracte animaties van Joost Rekveld, de bizarre onderwaterwereld gefilmd door Gerard Holthuis, Lonnie van Brummelens beelden van een lamgelegde stadsdynamiek en Jeroen Eisinga's versie van Merijntje Gijzens comeback.'<a href="http://www.filmbank.nl/">www.filmbank.nl</a>8x8 regie: Hans Richter, USA,1955-1958, 88', z/w en kleur, Engels ondertiteld,16mm. Met o.a. Hans Arp, Alexander Calder, Jean Cocteau, Marcel Duchamp, Max Ernst, Richard Huelsenbeck, Jacqueline Matisse, Dorothea Tanning, Yves Tanguy, Willem Sandberg. 'Jacqueline als witte koningin, Marcel Duchamp als witte koning, slapen boven in een grote holle boom. De koningin zal door de zwarte loper Tanguy en het zwarte paard Levy worden ontvoerd, zodat de koning geen verdediging meer heeft', schrijft Hans Richter in z'n herinneringen. Met deze scènes begon 8 x 8, een sprookje over het schaakspel, in de tuin van Hans Richter en zijn vrouw, in Southbury, Amerika. Richter wilde niet eens een lange film maken, zomaar een paar opnamen. Een paar maanden later ging hij naar Europa. Hij liet het stukje film zien aan Hans Arp in Meudon, aan Peggy Guggenheim in Venetië, en aan Willem Sandberg in Amsterdam. Ze waren onmiddellijk enthousiast. Konden ze niet meespelen? Ten slotte benaderde Richter ook Jean Cocteau voor het schaakplan. Hij stemde toe, alleen als hij een pion mocht spelen die tot koningin zou promoveren.08.20 O Amor Natural regie: Hedy Honigmann, NL, 1996, 78', kleur, video De mooiste verdediging van de poëzie. Brazilianen lezen hardop de erotische gedichten van Carlos Drummond de Andrade, in Nederland als De liefde, natuurlijk, in de vertaling van August Willemsen, uitgebracht. De dichter zelf leest, op een grammofoonplaat, Midden op de weg, met als eerste regels ´Midden op de weg lag een steen/lag een steen midden op de weg'. De grammofoon hapert, Drummonds stem valt weg. Er wordt een munt op de arm gelegd en daar is Drummond weer, hij haalt ongehinderd het slot, ´lag een steen midden op de weg/midden op de weg lag een steen'.A la recherche de l'imparfait regie: Albert Wulffers, NL, 2002, 8', kleur, video Een man zoekt na jaren een vrouw en weet haar ten slotte ook werkelijk te vinden. Toch heeft hij alleen maar een jeugdfoto van haar.Staaldraad splitsen stap voor stap regie: Barbara Hin, NL, 56', kleur, video Close up van het vlechten van staaldraad, zoals dat op schepen wordt gebruikt. Het ontploft onder je ogen, zo gedetailleerd.11.05 Het wonder van het leven regie: Lennart Nilsson, Zwe, l983, 55', kleur, video In deze film laat een Zweedse fotograaf zien hoe het leven ontstaat. Dit keer is het geen vage bewering. Nilsson laat werkelijk zien hoe de zaadjes na een lange en avontuurlijke weg het ei naderen. Het wordt nog spannend, welke is het brutaalst? Nilsson was in staat het schouwspel ongeveer een half miljoen keer te vergroten. Je waant je eerder onder water, in een kleurrijke vegetatie, dan in de buik van een vrouw. Nilsson filmde na de bevruchting ook het vervolg. In de foetus komt steeds meer leven. De Zweed sloeg niets over. Ook de bevalling werd opgenomen.l'Atalante regie: Jean Vigo, F, 1934, 90', z/w, Nederlands ondertiteld, 16mm. Met o.a. Dita Parlo, Jean Dasté, Michel Simon, Jacques Prévert, Pierre Prévert. Een jong echtpaar viert de wittebroodsweken op een soort rijnaak. De vrouw krijgt al gauw genoeg, van haar man en de boot. De eeuwige ruzie om zo goed als niets. Ze gaat Parijs in, hoeren, bedelaars, dieven. Bemanningslid Michel Simon probeert met overwonnen tegenzin in de ruzie te bemiddelen. Boris Kaufman staat achter de camera en zijn gedurfde standpunten gaan boven het verhaal uit. Ze maken zowel de aak als Parijs tot in de kleinste hoeken beweeglijk. Vigo heeft de film niet voltooid gezien. Hij stierf tijdens de montage aan tuberculose.13.50 Tus Ojos Negros regie: Wolke Kluppell, NL, 2000, 9', kleur, video. Dansers: Noa Cohen, Zeger de Vos, Sally Jongsma, Jordi Casanovas Sempere, Suzy Blok, Mirta Campos, Lalo Diaz, Mely Blok. Samen met Suzy Blok schreef Kluppell het scenario, naar de choreografie van Blok. De tango, steeds de tango, en op dat ritme danst het geringste, met als partner de tijd zelf. Een eenvoudige jurk komt, door de jaren heen, om meerdere lichamen, van een en dezelfde vrouw. De weggetrokken stoel wordt net geen val wordt een andere beweging. Steeds is Blok de zwaartekracht te slim af.Cat's Amore regie: Martha Colburn, NL, 2002, 3', kleur, 16mm ´Bij de katten ben ik begonnen met een serie schilderijen. Ik dacht dat niemand ze ooit onder ogen zou krijgen, omdat ik tot tweeënhalf jaar terug nooit een tentoonstelling had gehad. Wanneer je die schilderijen omwerkt tot een film, kunnen mensen ze zien, omdat je ze het filmpje kunt opsturen. (…) Dus ik tekende de katten na en zorgde dat ze konden bewegen als poppen, om ze vervolgens te laten dansen.' (Martha Colburn in mm2)Tea for two regie: David Butler, USA, 1950, 98', kleur, 16mm. Choreografie: Le Roy Prinz en Eddie Prinz. Met o.a. Doris Day, Gene Nelson, Szöke Szakall, Billy de Wolfe, Eve Arden. Met alle ingrediënten voor een vintage showfilm: de choreografie, de liedjes (o.a. I want to be Happy; Crazy Rhythm; No, No Nanette; I Only have Eyes for You) de bijrollen (de ironische Eve Arden) en vooral de sfeer van ´het loopt mis met me, waarom toch, misschien valt het mee.' Dit is de waarheid: Doris Day hoort bij de oneindige liefde. Er is niets anders dan dat. Sentimenteel, natuurlijk, maar het zou verkeerd zijn als je daaraan wilt ontkomen. Alle liefdesfilms zijn variaties op haar verhalen. Dit is de harde kern, waarop door de andere regisseurs chic en/of grimmig wordt gezinspeeld. Met I Only have Eyes for You geeft ze alles. Hees over de top en met een diep geloof in het waanzinnigste woord, en dat in een extreme close-up.16.10 Couch regie: Andy Warhol, USA, 1964, 40', z/w, geen geluid, 16mm. Met o.a. Gerard Malanga, Piero Heliczer, Naomi Levine, Gregory Corso, Allen Ginsburg, Baby Jane Holzer, Ondine, Jack Kerouac, Kate Heliczer, Gloria Wood, Billie Name. In The Factory, Warhols werkplaats in de 47ste straat, stond een rode bank. Hij filmde een tijd lang de ontmoetingen van vrienden en bekenden op dit meubelstuk. Als de film werd gedraaid, keek Warhol toe, met gekruiste benen, als een in vervoering geraakte boeddha.Popeye the Sailor with Betty Boop regie: Dave Fleischer, USA, 1933, 7', z/w, 16mm De eerste Popeye-film, van Dave en Max Fleischer, die de productie voor z'n rekening nam. De zeeman ontmoet Betty Boop. Met een pauw als kaartjesverkoper. Z'n vleugels doen dienst als deur.Broken Fall (organic) Amsterdamse Bos Holland regie: Bas Jan Ader, NL, 1971, 2', z/w, geen geluid, 16mm De tweede oefening van Bas Jan Ader in vallen, dit keer in het Amsterdamse Bos, bij Amsterdam.The Shovel regie: Nebojsa Seric-Shoba, B, 1997, 5', kleur, video ´Direct na de oorlog loopt een jongen door een schimmig trappenhuis in Sarajevo naar de kelder, opent wat sloten, haalt een oude schop tevoorschijn, loopt ermee naar buiten, scharrelt wat op het gras tussen de flatgebouwen, graaft dan een ondiepe kuil. Kijkt vervolgens in de camera, pakt het ding met twee handen vast, legt het in de kuil en gooit er zand op, zodat het laatste beeld zwart is. Als eerste daad na de oorlog is dit een stilzwijgend commentaar op alle ongewenst aandacht die ze moesten ondergaan terwijl ze onder vuur lagen.' (Chr.K)Groundconnexion regie: Martin Hansen, NL, 2003, 55', kleur, video Martin Hansen heeft een reis om de wereld gemaakt, van Brokopondo tot Versailles, van Luik tot Timboektoe, van Venetië tot Den Helder. Hij had van alles kunnen filmen, maar hij beperkte zich tot de grond. Blauw ijs van een bevroren gletsjer, vulkanisch gesteente, boog van een glazen brug, rommel op straat, je ziet de wereld vlak voor z'n voeten ontstaan. De camera is vastgemaakt aan een ´steadycam' en kijkt steeds een minuut, vanuit een vaste hoek, naar een veld met bloemen of een grafsteen in een kerk. Mensen zie je nauwelijks, een enkele keer een been, meer niet. Het lijkt of de aarde ooit voor de camera van Hansen is ontworpen. Eenvoudig en streng wordt het meest nabije ingedeeld, of je het nooit eerder hebt gezien.18.30 Het geheim van Joe Gould regie: Stanley Tucci, USA, 2000, 104', kleur, video. Met o.a. Susan Sarandon, Hope Davis, Ian Holm en Stanley Tucci. Joseph Mitchell schreef voor The New Yorker een profiel van Joe Gould. Deze bohémien in Greenwich Village was bezig met An Oral History of Our Time, een boek waarin hij alles wilde stoppen wat hij in New York hoorde of zag. Gould liep door wachtkamers van ziekenhuizen, keek 's morgens vroeg naar zwervende ratten, luisterde naar vrouwen die de vloer schrobden of sprak met de mannen van het lijkenhuis. Al dat geklets, vermengd met beelden, waar niemand oog voor had, was onze werkelijke geschiedenis. Mitchell volgde Gould als een bezetene, tot hij erachter kwam dat de Oral History - waarschijnlijk - niet bestond. Mitchells boek Joe Gould's Secret is vier jaar geleden door Stanley Tucci verfilmd. Niet uitgebracht in Nederland.<a href="http://www.suntimes.com/ebert/ebert_reviews/2000/04/041404.html">http://www.suntimes.com/ebert/ebert_reviews/2000/04/041404.html</a>Met bijdragen van Chris Keulemans en Nicole Willemse.Colofon © 2004 K. Schippers / De BalieSamenstelling: K. Schippers Tekst: K. Schippers Redactie: Chris Keulemans, Peter van Hoof, Peter Groeneveld, Nicole Willemse. Vormgeving: Jan Boeijink Overige medewerkers: Productie: Jankees Boer, Roos Geevers, Publiciteit: Madelon van de Pas, Techniek: Erwin van 't Hart, Luïs Duarte Pinto. Operateurs: Susanna Seitz, Margje van Eijk, Michiel Rummens, Judith Janssen, Vincent van Uggelen, Esther Dijkstra, Dennis Collins, Marieke Hoeckx en alle andere medewerkers van De Balie.Met dank aan: Om te beginnen alle filmmakers die hun werk ter beschikking hebben gesteld. Museum Boymans van Beuningen, De Filmbank, het Filmmuseum, Visser & van Rijckevorsel, Beeld en Geluid, Letterkundig Museum, Docuzondag, Martha Colburn. Frank van der Kinderen, Richard Verheul, Harry Peters, Peter Kok, Michael Helmerhorst, Fenno Werkman, Ambassade Frankrijk - Gaby van Soldt, Erica Stigter, VPRO, NPS, Pieter van Huystee Film & TV.Dit programma werd mede mogelijk gemaakt dankzij de steun van het VSB Fonds en het Nederlands Fonds voor de Film.De Balie Kleine-Gartmanplantsoen 10 1017 RR Amsterdam

K. Schippers en de liefde - Programma overzicht

Gerelateerde artikelen: